Diamenty Krainy Kanału Elbląskiego – zakończenie projektu digitalizacji trasy wodnej i obiektów Szlaku Kulturowego Kanału Elbląskiego.
Zakończono realizację jednego z najbardziej nowatorskich projektów wykorzystujących technologię cyfrową w służbie ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce. Stowarzyszenie Łączy Nas Kanał Elbląski Lokalna Grupa Działania ukończyło zadanie, którego zakres i jakość stawiają je w gronie pionierskich inicjatyw w obszarze turystyki i dokumentacji zabytków hydrotechnicznych. Pod nazwą Diamenty Krainy Kanału Elbląskiego – Digitalizacja drogi wodnej i obiektów Szlaku Kulturowego Kanału Elbląskiego
zrealizowano przedsięwzięcie obejmujące cyfrową rejestrację 15,5 kilometra trasy wodnej oraz dziewięciu kluczowych obiektów hydrotechnicznych: pięciu pochylni i czterech śluz zlokalizowanych na jednym z najbardziej niezwykłych kanałów Europy.
Projekt został dofinansowany ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki w ramach Programu Wsparcia Turystyki 2025 i stanowi kolejny krok w konsekwentnie prowadzonej przez stowarzyszenie strategii rozwoju regionu. Zastosowane technologie – panoramiczne zapisy trasy wodnej oraz gigapanoramy o rozdzielczości sięgającej tysiąca megapikseli – pozwoliły utrwalić stan unikatowych konstrukcji z dokładnością niespotykaną wcześniej w polskiej dokumentacji zabytków techniki. W efekcie powstały narzędzia, które służą zarówno celom edukacyjnym i promocyjnym, jak i praktycznym: mogą być wykorzystywane przy planowaniu remontów, analizach technicznych czy działaniach związanych z bezpieczeństwem żeglugi.
Kanał Elbląski – Pomnik Historii od 2011 roku – od samego początku projektu zajmował miejsce centralne. Ten XIX-wieczny zabytek inżynierii wodnej, zaprojektowany przez Georga Jacoba Steenke, słynie z systemu pochylni, dzięki którym statki mogą pokonywać znaczną różnicę poziomów terenu, poruszając się po lądzie na specjalnych wózkach. Co szczególnie istotne, mechanizm ten działa wyłącznie dzięki sile wody doprowadzanej z jezior położonych wyżej, przede wszystkim z Jezioraka. Ta unikatowa cecha od ponad 150 lat budzi podziw inżynierów z całego świata. W trakcie prac nad projektem podkreślano, że utrwalenie tego systemu w postaci gigapanoram ma ogromne znaczenie dla jego przyszłego zachowania – nie tylko jako atrakcji turystycznej, lecz także jako świadectwa ludzkiej myśli technicznej.
Realizacja digitalizacji trasy wodnej – od Jeziora Druzno aż po Buczyniec – przyniosła nie tylko zapis widokowy drogi wodnej, ale również szczegółową dokumentację warunków żeglugowych. Zarejestrowane panoramy tworzą logiczny, spójny ciąg, który można prześledzić niczym wirtualny rejs poprzez Street View. Odbiorcy mają okazję obserwować brzegi kanału, urządzenia hydrotechniczne, maszynownie, elementy torowisk pochylni, a także otaczającą naturę, w tym cenne ekosystemy terenów bagiennych Jeziora Druzno. Ten obszar, znany z wyjątkowego bogactwa ornitologicznego, od dawna jest jednym z najważniejszych punktów obserwacyjnych dla polskich i zagranicznych ornitologów. Udostępniona forma cyfrowa pozwala zobaczyć to chronione miejsce w sposób bezpieczny dla środowiska, bez ingerencji w delikatne środowisko.
Zapraszamy do wirtualnej podróży pierwszym zdigitalizowanym odcinkiem Kanału Elbląskiego >>>TUTAJ<<< .
W ramach projektu wykonano także dwie odrębne strony internetowe, które stanowią nowoczesną bazę wiedzy o zdigitalizowanych odcinkach Kanału Elbląskiego i jego obiektach. Dzięki responsywnej budowie oraz wysokiej jakości materiałom graficznym mogą służyć zarówno mieszkańcom, turystom, jak i organizatorom turystyki, przewodnikom, nauczycielom oraz instytucjom odpowiedzialnym za zarządzanie dziedzictwem. Umożliwiają planowanie wycieczek, przygotowywanie zajęć edukacyjnych czy analizę tras wodnych. Dla jednostek samorządu terytorialnego stanowią natomiast narzędzie wspierające procesy decyzyjne w zakresie rozwoju infrastruktury rekreacyjnej i wodnej.
Digitalizacja przyczyniła się także do wzmocnienia ekonomicznego potencjału regionu. Kanał Elbląski od lat stanowi jeden z głównych motorów rozwoju lokalnej branży turystycznej. Dokładne, atrakcyjne wizualnie materiały promocyjne zwiększają zainteresowanie rejonem wśród odwiedzających z Polski i zagranicy. Podobny efekt osiągnięto wcześniej, realizując digitalizację trasy rowerowej Canal Velo, która w ciągu kilku miesięcy po udostępnieniu w Google Maps przyciągnęła ponad milion użytkowników. W przypadku obecnego projektu spodziewane oddziaływanie może być jeszcze większe, ponieważ Kanał Elbląski jest marką rozpoznawalną międzynarodowo.
Warto podkreślić, że nowe materiały cyfrowe pełnią również rolę archiwum. Dokumentują stan unikatowych urządzeń hydrotechnicznych, w tym mechanizmów z XIX wieku, które wciąż pracują w oparciu o pierwotne założenia konstrukcyjne. Sfotografowane w tak wysokiej rozdzielczości detale pozwalają na zachowanie wiedzy o ich funkcjonowaniu, nawet jeśli w przyszłości zajdzie konieczność modernizacji lub wymiany poszczególnych elementów.
Aby poznać niektóre obiekty Szlaku Kulturowego Kanału Elbląskiego zapraszamy >>>TUTAJ<<<.
Zadanie publiczne Diamenty Krainy Kanału Elbląskiego – Digitalizacja drogi wodnej i obiektów Szlaku Kulturowego Kanału Elbląskiego jest kontynuacją wieloletnich działań Stowarzyszenia Łączy Nas Kanał Elbląski LGD, które od 2006 roku realizuje projekty związane z rozwojem turystyki, promocją regionu, edukacją oraz ochroną dziedzictwa. Dzięki zdobytemu doświadczeniu KE LGD mogło przeprowadzić tak złożone przedsięwzięcie w sposób rzetelny i profesjonalny. Już dziś zapowiedziano kontynuację digitalizacji – w kolejnych latach planuje się odwzorowanie cyfrowe południowego odcinka kanału, od Buczyńca do Miłomłyna.
Zrealizowane działania wyznaczają nowe standardy w zakresie cyfrowej ochrony dziedzictwa kulturowego i stanowią przykład, jak nowoczesne technologie mogą wzmacniać regionalny rozwój. Dzięki nim Kanał Elbląski – zabytek o randze światowej – zyskał trwałą dokumentację i jeszcze większą dostępność, a jego wartość została podkreślona w sposób, który będzie przynosił korzyści przez wiele lat.
Działania realizowane przy okazji tego projektu współfinansowane są ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki zgodnie z umową nr 2025/0058/1103/UDOT/DT/BP/IC.
